door P. Spits

Verschillende lezers hebben gereageerd op het artikel ‘Postzegels op bruggen’, verschenen in BRUGGEN 1 van 2010. De heer H. Drion wees ons op de website www.postbeeld.com. Kies vervolgens ‘zoek op onderwerp’ en kies vervolgens ‘Bruggen en Tunnels’. Na enkele doorklikken kom je op een catalogusvorm gerangschikt op land. Daar is enorm veel materiaal te vinden. Jaap Bogaard, een oud medewerker van de Directie Bruggen en de Bouwdienst, meldde dat hij al vele jaren postzegels verzamelt van bruggen en stuwdammen. Hij heeft circa 1500 zegels in zijn bezit, eveneens gerubriceerd naar land. Een schitterende verzameling. Als derde reageerde Pieter Bosman. Ook hij heeft een indrukwekkende verzameling postzegels uit Nederland, Nederlands-Indië, Suriname en de Antillen. Verder heeft hij als verzameling 45 poststempels en 233 frankeerstempels.

Over Rotterdamse poststempels is in 2005 een boekje verschenen, geschreven door de heer D. Veenstra, een filatelistisch publicist, die inmiddels is overleden. Bij het samenstellen werd hij geholpen door Pieter Bosman, gezien zijn verzameling zegels en stempels van bruggen. Voor de lezers van dit tijdschrift is het interessant om te zien welke Rotterdamse bruggen gekozen zijn voor de stempels. Bij het onderwerp ‘Bruggen in Rotterdam’ denkt ieder tegenwoordig direct aan de Erasmusbrug. Terecht, want het is natuurlijk wel een blikvanger, die de skyline van wereldhavenstad Rotterdam allure geeft. Begrijpelijk dat de ontwerpster van het derde velletje ‘Mooi Nederland’ de Erasmusbrug op de zegel in het velletje afbeeldde. Daarmee ging TPG Post weliswaar op herhaling, want deze brug werd ook al afgebeeld op de zegel van 110 cent in de serie ‘Nederland Waterland-Oeververbindingen’ uit 1996, maar door de afbeelding bij nacht op de zegel van dit jaar, vullen beide zegels elkaar aan.
Met kop en schouders steekt echter boven alles uit de Rotterdamse ‘Hef’. Jarenlang was dat het beeldmerk van de N.V. SLAVENBURG’S BANK. Dit beeldmerk werd in tal van vestigingsplaatsen van de bank gebruikt, niet alleen Rotterdam, maar ook op de kantoren in bijvoorbeeld Dordrecht, Breda, Amsterdam, Den Haag, Haarlem en Utrecht. De Hef staat daarbij altijd open (voor de scheepvaart). Andere bedrijven/instellingen waren bijvoorbeeld Lippmann en Moens, A. Helders & Zonen en de firma Braun van de Nieuwe Binnenweg.
De eigenlijke naam van deze oude spoorweghefbrug is Koningshavenbrug, maar zo staat de brug niet bekend. De oorspronkelijke bruggen over de Koningshaven werden in1877 opengesteld, allebei draaibruggen, één voor normaal verkeer en de ander voor de spoorwegen. Door toenemend verkeer over de rivier stonden de bruggen al gauw meer open dan dicht en toen de spoorbrug in 1918 nog eens werd geramd, werd al gauw besloten tot de bouw van nieuwe bruggen. De verkeersbrug werd een dubbele basculebrug en de spoorbrug werd de Hef die op 31 oktober 1927 werd opengesteld. Inmiddels is de brug niet langer in gebruik want sinds 1993 rijden de treinen tussen het Centraal station en Rotterdam Zuid door de Willemsspoortunnel. De Hef is nu een monument.
De Willemsbrug vinden we eveneens terug op frankeerstempels. In het stempel van de Kamer van Koophandel met de tekst ‘Rotterdam –Where Europe begins’ ligt het accent duidelijk op de belangrijke economische positie van Rotterdam als wereldhavenstad. De Nieuwe Willemsbrug – een tuibrug - verbindt de rechteroever van de Nieuwe Maas met het Noordereiland. Die werd opgeleverd in 1981. De huidige brug werd voorafgegaan door de Willemsbrug uit 1878, vernoemd naar koning Willem III. De eerste Willemsbrug speelde een belangrijke rol tijdens de Tweede Wereldoorlog. Mariniers uit de nabijgelegen kazerne verdedigden de brug en de ernaast gelegen spoorbrug en wisten de opmars van de Duitse troepen een tijdlang tegen te houden. Aan de brug bevindt zich een kunstwerk, dat door de Rotterdammers in de volksmond De Waslijn wordt genoemd.
De Marathon van Rotterdam geniet grote bekendheid. Die beleefde in 1981 zijn première met ongeveer 200 deelnemers. Voor 2006 geldt een limiet van 10.000 deelnemers. Op 10 april 2005 werd de jubileumeditie gehouden, de Fortis Marathon Rotterdam, want dit soort grote sportevenementen kunnen niet gehouden worden zonder een grote sponsor. De gemeente Rotterdam gebruikte in 1985 een speciaal frankeerstempel ter promotie van de Stad Rotterdam Marathon, die op 20 april werd gehouden. Die werd gewonnen door de Portugees Carlos Lopes, die een wereld- en Europees record liep. Een uitstekende promotie voor de marathon.
Naast de Nieuwe Willemsbrug is de Erasmusbrug sinds oktober 1996 de tweede brug over de Nieuw Maas in het centrum van Rotterdam. De Erasmusbrug is totaal 808 meter lang. De tuibrug heeft een 139 meter hoge geknikte asymmetrische stalen pyloon, waaraan de brug de bijnaam De Zwaan dankt. Tussen de Kop van Zuid en de pyloon is een 89 meter lange basculebrug aangebracht voor schepen die niet onder de 260 meter brede overspanning van de tuibrug door kunnen. Deze basculebrug is de grootste en zwaarste basculebrug ooit in zijn soort gebouwd. De Erasmusbrug prijkt als beeldmerk op de frankeerstempel van NVM afdeling Rotterdam.

Tot slot de Brienenoordbrug. De brug met een totale lengte van 1320 meter bestaat uit twee naast elkaar gelegen boogbruggen met in het verlengde daarvan twee basculebruggen. De brug maakt deel uit van de A16, één van de drukste snelwegtrajecten in ons land. Maar ook fietsers kunnen van deze brug gebruik maken. De Van Brienenoordbrug kruist de Nieuwe Maas. De eerste Van Brienenoordbrug werd geopend door koningin Juliana en op 1 februari 1965 opengesteld voor het verkeer. De brug dankt zijn naam aan het onderliggende eiland Van Brienenoord, vernoemd naar A.W. baron van Brienen. Omdat al snel bleek dat de capaciteit van de brug onvoldoende was, werd besloten tot verdubbeling. In tegenstelling tot de eerste brug werd de tweede boog niet ter plaatse gebouwd, maar in Zwijndrecht. In 1989 is de nieuwe boog, met een overspanning van 287,5 meter, naar zijn plaats gevaren. Op 1 mei 1990 is de tweede Van Brienenoordbrug in gebruik genomen. Op het stempel van EAGLE staan de beide bruggen afgebeeld. Woningbouwvereniging IJsselmonde plaatste de eerste boog op de achtergrond in het stempel met op de voorgrond flats en woningen. D. van Loon was één van de weinige gebruikers van een frankeermachine die bezoekers via een plattegrondje in het frankeerstempel behulpzaam was bij het zoeken naar het adres Kasteelweg 13. Als belangrijk oriënteringspunt is linksboven de Van Brienenoordbrug afgebeeld.