Een zweefbrug, zweefveer of zweefpont (ook: gondelbrug) is een bewegende brug, waarbij een deel van het wegdek in horizontale richting heen en weer beweegt. De brug bestaat uit een groot portaal over de te overspannen rivier, waar kruisend scheepvaartverkeer gemakkelijk onderdoor kan passeren. Aan het portaal is met vaste kabels een gondel verbonden, die tussen de beide oevers heen en weer gaat en op die manier voertuigen en personen van de ene oever naar de andere brengt. De gondel zelf zweeft iets boven het water, maar raakt het water niet. De vervoerscapaciteit van een zweefbrug is te vergelijken met die van een rivierpont met hooguit 10 personenauto's.
De eerste zweefbrug is gebouwd in Portugalete (Spanje) in 1893. Het ontwerp was van Ferdinand Arnodin.
Zweefbruggen zijn vooral gebouwd op locaties waar het onwerkbaar leek om het enorme zandlichaam aan te leggen dat nodig was voor het bouwen van een brug met een doorvaarthoogte die hoog genoeg was voor het scheepvaartverkeer en waar een veerboot niet mogelijk of onpraktisch was door bijvoorbeeld getijdenbewegingen. Door de massale opkomst van de auto, gecombineerd met de beperkte capaciteit van de zweefbrug, zijn er niet al te veel van gebouwd.
Een van de grootste nog in gebruik zijnde zweefbruggen staat in Middlesbrough, aan de Noordzeekust van Engeland. Deze Tees Transporter Bridge overspant de rivier de Tees.
Chronologisch overzicht van alle gebouwde zweefbruggen.
|
plaats |
rivier / water |
land |
bouw |
ontwerper(s) |
type |
vrije over-spanning |
max. |
door-vaart |
bijzonderheden |
|
Portugalete |
Nervion |
Spanje |
1893 |
F. Arnodin + A. Palacio |
1a |
160 |
61 |
45 |
in gebruik; Puente Vizcaya; deels verwoest in 1937 tijdens Spaanse burgeroorlog; hersteld in 1943; platform vernieuwd in 1964; gerenoveerd in 1999 |
|
Bizerte |
kanaal tussen Meer van Bizerte en Middellandse Zee |
Tunesië |
1898 |
F. Arnodin |
1b |
109 |
? |
47 |
Franse marinebasis; gedemonteerd in 1907, daarna herbouwd in 1909 in Brest |
|
Rouen |
Seine |
Frankrijk |
1899 |
F. Arnodin |
1b |
143 |
67 |
50 |
opgeblazen in 1940 door het Franse leger |
|
Rochefort |
Charente |
Frankrijk |
1900 |
F. Arnodin |
1b |
140 |
66 |
50 |
in 1933 vakwerkliggers vervangen door vollewandliggers; gesloten vanaf 1967; in 1976 ‘monument historique’; na restauratie in 1995 weer in gebruik |
|
Nantes |
Loire |
Frankrijk |
1903 |
F. Arnodin |
2 |
141 |
76 |
50 |
afgebroken in 1957 |
|
Duluth |
Duluth Ship Canal |
USA |
1905 |
T.F. McGilvray |
4a |
120 |
57 |
41 |
in 1929 omgebouwd tot hefbrug |
|
Marseille |
Vieux Port |
Frankrijk |
1905 |
F. Arnodin |
2 |
165 |
87 |
51 |
opgeblazen in 1944; definitief gesloopt in 1945 |
|
Widnes |
Mersey en Manchester Ship Canal |
Engeland |
1905 |
J.J. Webster + J.T. Wood |
1a |
305 |
55 |
25 |
afgebroken in 1961 |
|
Warrington |
Mersey |
Engeland |
1905 |
? |
? |
±60 |
? |
? |
gebruikt door Joseph Crosfield & Sons (zeepfabriek en chemische fabriek) voor transport grondstoffen |
|
Newport |
Usk |
Wales |
1906 |
F. Arnodin |
1b |
210 |
74 |
54 |
in 1985 gesloten; na renovatie in 1995 weer in gebruik |
|
Brest |
marine-haven |
Frankrijk |
1909 |
F. Arnodin |
1b |
109 |
? |
47 |
zie ook Bizerte; beschadigd in 1944; afgebroken in 1947 |
|
Osten |
Oste |
Duitsland |
1909 |
MAN Werk |
4b |
80 |
33 |
25 |
in gebruik (op verzoek) voor langzaam verkeer; aangemerkt als ‘technisches Baudenkmal’ |
|
Kiel |
Kaiserlichen Werft |
Duitsland |
1910 |
? |
1a |
118 |
? |
57 |
beschadigd in de Eerste Wereldoorlog; niet meer in gebruik na 1914; afgebroken in 1923 |
|
Middlesbrough |
Tees |
Engeland |
1911 |
G.C. Imbault |
3 |
143 |
69 |
49 |
in gebruik |
|
Rendsburg |
Noord-Oostzee-kanaal |
Duitsland |
1913 |
F. Voss |
5 |
140 |
69 |
42 |
in gebruik; stalen spoorbrug (primaire functie) met platform; aangemerkt als ‘technisches Baudenkmal’ |
|
Buenos Aires |
Riachuelo |
Argentinië |
1913 |
GHH Oberhausen |
4a |
68 |
48 |
42 |
Puente Presidente Luis Sáenz Peña |
|
Buenos Aires |
Riachuelo |
Argentinië |
1914 |
? |
4a |
78 |
53 |
44 |
Puente transbordador Nicolás Avellaneda; niet meer in gebruik; plannen voor restauratie |
|
Buenos Aires |
Riachuelo |
Argentinië |
1915 |
GHH Oberhausen |
4a |
68 |
48 |
42 |
Puente Capitán General Justo José de Urquiza |
|
Rio de Janeiro |
? |
Brazilië |
1915 |
? |
1a |
171 |
? |
20 |
Puente Alex andrino de Alencar |
|
Warrington |
Mersey |
Engeland |
1916 |
W.H. Hunter |
4a |
61 |
? |
23 |
gebruikt voor treinen; buiten gebruik ca. 1965; nu ‘listed monument’ |
|
Maarssen |
Amsterdam-Rijnkanaal |
Nederland |
1938 |
? |
5 |
? |
? |
? |
aangebracht onder bestaande verkeersbrug; verwijderd in 1959 |
|
Buenos Aires |
Riachuelo |
Argentinië |
1940 |
? |
5 |
65 |
? |
21 |
Puente transbordador Nicolás Avellaneda; hangt aan hefbaar gedeelte van verkeersbrug; in 1975 gerenoveerd; niet meer in gebruik |
|
Londen |
Royal Victoria Dock |
Engeland |
1999 |
Liftschutz Davidson |
3 |
130 |
45 |
15 |
In 1999 geopend als loopbrug zonder platform; wordt in latere fase aangebracht; alle voorzieningen wel aanwezig |
